تلخ‌ترین شیرین دنیا

«حسادت‌های خواهرانه»

بامداد

من معتقدم که خواهر و برادر داشتن شیرین‌ترین تلخ دنیاست. یهو یکی میاد توی زندگیت که قراره همیشه بخشی از زندگیت باقی بمونه و باید خیلی چیزها از جمله پدر و مادرت رو باهاش شریک شی، هم دوستش داری و هم به شدت بهش حسادت می‌کنی و خیلی جاها ازش متنفر می‌شی. من و خواهرم تفاوت سنی زیادی داریم، بنابراین ممکنه رابطه و حسادت‌های ما شکلش با بقیه متفاوت باشه. من کوچیک‌ترم و خواهرم بزرگتر، از اول هم انتظار اینکه دقیقا مثل هم باهامون رفتار بشه، چیزهای مشابهی داشته باشیم، مثل هم لباس بپوشیم، جاهای مشابهی بتونیم بریم یا حتی تفریح مشترکی داشته باشیم یه کم عجیب بود. من دوست داشتم هر کاری که اون می‌کنه منم بکنم و هر جا که اون میره منم برم، بنابراین همیشه آویزونش بودم و اون همیشه از دست من کلافه و عاصی بود. هر چقدر اون بیشتر تلاش می‌کرد که منو بپیچونه من بیشتر لج می‌کردم، بنابراین مجبور بود مداوم حضور منو تحمل کنه.

من ابتدایی می‌رفتم که خواهرم دانشجو شد و رفت یک شهر دیگه، من به همین که کلی امکانات در اختیارش بود و می‌تونست اینور و اونور بره به شدت حسادت می‌کردم، اینکه چند برابر من پول توجیبی می‌گرفت هم خیلی روی اعصابم بود. اصلا چه معنی داشت که اون توی یه شهر دیگه زندگی کنه و من هنوز توی خونمون با بقیه بچه‌ها، چرا باید هر دفعه که برمی‌گشت مامان غذای مورد علاقه اونو درست می‌کرد؟ توی اون سن این برای من خیلی حرص درآر بود که باهاش به صورت مهمون ویژه رفتار می‌شد.

خواهرم خیلی زود ازدواج کرد و درگیر کار و زندگی و بچه شد. حالا خودش بارها می‌گه که به بی‌مسئولیتی و آرامش من حسادت می‌کنه که اون مثل من برای خودش نیست و همیشه باید مراقب بچه‌ها و خانواده باشه. زمان‌هایی که اون صرف خونه و خانواده کرد من داشتم پیشرفت می‌کردم و این باعث شد که حالا نوبت اون باشه که به زندگی من حسادت کنه. از این طرف هم یه موقعایی من به اینکه خواهرم زندگی و بچه‌های خودش رو داره حسادت می‌کنم. این حسادت‌ها هیچ وقت تمومی نداره و هر برهه‌ای از زمان، یکی به اون یکی حسادت می‌کنه. این دقیقا همون تلخ‌ترین شیرین دنیاست.

مرخصی

«حسادت‌های خواهرانه»

نیمه‌شب

در مرخصی بود.

خواهران همسایه

«حسادت‌های خواهرانه»

شبانگاه

یک سری آدم هستند که وقتی احساس می‌کنند از شما بالاتر و موفق‌تر هستند خوشحالند، از بودن در کنار شما راضی‌اند و با شما مثل دوست رفتار می‌کنند. حالا همین آدم‌ها اگر روزی احساس کنند که شما قدمی از آنها جلوترید، موفق‌ترید، خوشحال‌ترید و یا حتی خوشگل‌ترید آن وقت است که تبدیل می‌شوند به دشمنتان و آن حس دوست داشتن تبدیل می‌شود به نفرت. آنها توی دنیای کوچکشان دائما در حال مقایسه کردن خود با دیگران هستند و فقط زمانی حالشان خوب است که احساس برتری می‌کنند.

این آد‌م‌ها فارق از جنسیتان می‌توانند هر کسی باشند؛ دوست، همکار، همکلاس و یا فامیل. قسمت ناراحت‌کننده این داستان زمانی است که این حسادت‌ها را افراد نزدیک خانواده با هم داشته باشند.

من زمانی این داستان را از نزدیک درک کردم که دو خواهر همسایه‌مان به شدت با هم در رقابت و حسادت بودند. این دو همدیگر را تحقیر می‌کردند و دائما در حال کنایه زدن، انتقاد کردن و گله کردن از هم بودند. این دو نسبت به اتفاقات ساده زندگی همدیگر مانند گرفتن کار جدید، خرید ماشین، سفر کردن، ازدواج کردن و… حسادت عجیبی با هم داشتند، و در کل می‌توانستم خشم را در کل رفتار و افکارشان نسبت به هم درک کنم. این خشم گونه‌ای بود که امکان نداشت روزی بگذرد و با هم دعوا نکنند.

 هیچ وقت نتوانستم بفهمم ریشه این رفتار‌ها از کجاست وچه چیزی باعث می‌شود که این دو در رقابت شدید با هم باشند ولی چیزی که کاملا برایم واضح و روشن بود تاثیر منفی آنها روی همدیگر و همچنین روی زندگی خودشان بود.آن‌ها پر شده بودند از احساس منفی، ترس و خودخواهی. به طوری که هیچ وقت قسمت پر لیوان را در دابطه با زندگی شخصی خودشان نمی‌دیدند و فقط و فقط در یک جنگ دايمی بودند.

این دو اگر کمی با هم مهربان‌تر بودند، موفقیت و خوشبختی بیشتر و بهتری داشتند و لذت بیشتری هم از زندگیشان می‌بردند.

شنگول و منگول من

«حسادت‌های خواهرانه»

شامگاه

من دو تا خواهر دارم که عاشق هردوتاشونم. اصلا و ابدا هم نمی‌تونم تصور کنم که دنیام بدون داشتن هرکدومشون چقدر می‌تونست پوچ و بی‌خود و بی‌معنی و لوس باشه. خواهرام هر دوشون با اختلاف خوبی از من بزرگترن و برای همین هر کدومشون تو زمینه های زیادی الگوی من تو زندگیم بودن.

خواهر شماره یک که در ضمن بچه اول خونواده هم بود، همیشه برام الگوی نظم و ترتیب و نظافت بود. اتاقش تر و تمیز بود و کاغذاش خیلی شیک و باکلاس روی میزش دسته شده بود. به طرز باورنکردنی‌ای همیشه صبحا تختشو مرتب می کرد و هرگز شبها بدون مسواک کردن تو تخت نمی‌رفت. شب‌ها به موقع می‌خوابید و صبح‌ها حتی اگه قرار نبود بره سر کار، زود بیدار می‌شد. آخر هفته‌ها که می‌خواستیم گوش شیطون کر، دو ساعت بیشتر بخوابیم، اگه بابام نمی‌اومد که به زور بیدارمون کنه، حتما خواهر شماره یک بیدارمون می‌کرد که چی؟ پاشیم بریم کوه. از وقتی یادم میاد همیشه سر کار می‌رفت و به نظر من خیلی پولدار و مستقل بود و البته که قرتی خانوم هم بود و همیشه حسابی به خودش می‌رسید.

خواهر شماره دو اما به کلی گروه خونیش با شماره یک فرق داشت. روحیه‌ش از بیخ شاعرانه بود و زاویه دیدش به دنیا ۱۸۰ درجه با خواهر شماره یک فرق می‌کرد. دفتر خاطرات هیجان انگیزی زیر تختش بود که توش با جوهر و قلم فرانسه خاطراتشو خطاطی می‌کرد. گاهی که در حال نوشتن بود و اجازه می‌داد که من پشت دستش بشینم و تماشا کنم، خدا خدا می‌کردم که کلمه‌ای بنویسه که توش نون آخر داشته باشه. روحم با قوس نون چنان به وجد می‌اومد و تاب می‌خورد که دیگه به این راحتیا بازکردنی نبود.

حافظ جیبیش از دستش نمی‌افتاد و یه سره داشت واسه این و اون فال حافظ می‌گرفت و براشون شعرها رو تفسیر می‌کرد. از جمله سرگرمی‌هام این بود که به طور اتفاقی حافظ رو باز کنم و مصرع اول یکی از شعرها رو بخونم و اون برام ادامه‌ش رو از حفظ دکلمه کنه و من خرکیف شم.

معمولا تا نصف شب یا در حال نوشتن بود یا داشت کتاب می‌خوند. تو خوندن کتاب هیچ کنترلی رو خودش نداشت و اگه جایی نوشته‌ای می دید، حتما باید بدون فوت وقت تا تهشو می‌خوند. نه زمانش مهم بود، نه جاش. به طور کلی با دنیا قطع رابطه می‌کرد و شیش دنگ حواسش می‌شد کتابی که داشت می‌خوند. وقتایی که گیر کتاب و خوندن و نوشتن نبود، در حال نت ورکینگ و برقراری رابطه با تمام آدم‌های روی زمین بود. روابط اجتماعیش و حافظه تصویریش انقدر قوی بود که مثلا فامیل دسته دیزی دوستاشو که یه روزی عکسشونو ۲ ثانیه تو یه آلبومی دیده بود، توی خیابون شناسایی می‌کرد و آشنایی می‌داد و باهاشون رفیق می‌شد. تو این زمینه البته خواهر اولم هم ید طولایی داشت و من از شدت قوت روابط اجتماعی این دو نفر، همه زندگیم مات و مبهوت بودم.

بعید می دونم که هیچ وقت به طور جدی به هیچ کدومشون حسودی کرده باشم. البته که وقتی بچه بودم لابد پیش اومده. ولی تا جایی که یادم میاد همیشه ناخودآگاه سعی کردم خصوصیت‌های شخصیتیشون رو که برام جالب بوده از روشون کپی کنم.

با این که تو بچگی خیلی تنبل بودم، اما از ۱۸-۱۹ سالگی روحیه مسواک زنی خواهر شماره ۱ رفت به خوردم و از اون موقع تا حالا بعید می‌دونم که به تعداد انگشتای دست شبی پیش اومده باشه که مسواک نزده بخوابم. وقتایی که به هر دلیلی بی‌برنامه خوابم می‌بره، ساعت ۳ و ۴ صبح یهو از خواب می‌پرم و یه ضرب می‌رم سراغ مسواک. همزمان حسابی کفرم درمیاد و بد و بیراه می‌گم. بعدش اما خنده‌م می‌گیره و زیرلبی می‌گم: ای خواهر من! باز رفتی تو جلد من! اگه گذاشتی ما راحت بخوابیم! از انگیزه‌های بزرگم برای زود سر کار رفتن و استقلال و مهاجرت هم خواهر شماره یک بود. اما مثلا تو کوهنوری و فعالیت‌های ورزشی هیچ وقت به گرد پاش هم نرسیدم و تو خوشگلی و سرتقی و قرتی‌بازی هم که اصلا در برابرش حرفی واسه گفتن نداشتم.

از خواهر شماره دو هم کلی الگوبرداری کردم. مثلا از تفریحاتم این بود که روی کاغذ کالک از دستخطش رونویسی کنم. یه مدتی تو راهنمایی انقدر دستخطم شبیهش شده بود که خودشم نمی‌تونست خطامون رو از هم تمیز بده. از کلاس دوم دبستان دفتر خاطرات داشتم و هر کتابی رو که می‌خوند، سعی می‌کردم کف برم و یواشکی بخونم. بعضا پیش می‌اومد که یه کلمه هم از کتاب مورد نظر نفهمم. مثلا فکر می‌کنم، سوم دبستان خوندن برادران کارامازوف واقعا برام زود بود. اما اون‌وقت‌ها فکر می‌کردم، همین که بتونم به آخرش برسم کافیه و هر وقت بزرگ شدم، معنی چیزهایی روکه خوندم، می‌فهمم. اما قدرت تخیل و حافظه‌ خواهر کوچیکه به اضافه روحیه عجیبی که برای برقرار کردن رابطه با آدم‌های دیگه داشت، جزو خصوصیات منحصر به فرد خودش بود که من با تمام علاقه‌ای که برای به دست آوردنشون داشتم، هرگز به خواب هم ندیدم که بتونم یه وقتی خودم رو تو این زمینه‌ها باهاش مقایسه کنم.

این روزا هیچ جایی واسه حسادت‌های خواهرانه ندارم. فقط دلم بدجوری تنگ اون شبای خرداده که سه تایی پنجره باز تو یه اتاق می‌خوابیدیم و ریز ریز برای هم ماجرا تعریف می‌کردیم و بی‌دلیل کر و کر می‌خندیدیم.

مامان داشتن یا یخچال پر از خوراکی؟

«حسادت‌های خواهرانه»

غروب

می‌نویسم، ولی موقع نوشتنش خیلی اذیت می‌شم. اگه موضوع فقط حسادت بود نوشتن ازش برای من راحت‌تر بود. این ترکیب حسادت‌های خواهرانه احساس خفگی بهم می‌ده یا نمی‌دونم یه حس بدی که انگار من گناهکارم. معمولا برای چیزای خوب از مثال خواهرانه حرف می‌زنن. محبت خواهرانه، لطف خواهرانه، رابطه خواهرانه، از این جور چیزها، نه حسادت خواهرانه! یعنی چی اصلا؟ حسودی کردن بده چه به غریبه چه به خواهر، الان تهش خواهرانه چسبوندیم که بگیم حالا چون خواهره منظوری نداره؟ یا من وقتی حسادت یقه‌ام رو می‌چسبه هی به خودم بگم خره این خواهرته نباید بهش حسودی کنی؟ یا چون فردی که حسودی می‌کنه خواهرمه راحت‌تر ببخشمش؟ البته که بیشتر مواقع آدم حسود خودش آسیب می‌بینه و در نتیجه ببخش من بی‌معنیه، من منظورم اون وقتیه که به‌خاطر احساس حسادتش یک کاری هم انجام بده مثلا دلت رو بشکنه یا رابطه‌‌ات با دوستات رو خراب کنه. اون موقع بخشیدن کار آسونی نیست.

نمی‌دونم برای بقیه چطوره، شاید اشکال از منه. شاید دیگران آن‌قدر خواهراشون رو دوست دارن که چیزی به اسم حسودی بینشون نباشه. من و خواهرام اصلا رابطه عاشقانه و صمیمی نداریم، شاید چون از من خیلی بزرگتر هستن و رابطه‌ام باهاشون همیشه بر اساس احترام به بزرگ‌تر بوده. متقابلا توقع داشتم اون‌ها برای خواهر کوچک‌ترشون دلسوز باشن و برای من بزرگی کنن. خوشبختانه این مال قدیم‌هاست و الان یاد گرفتم که متوقع نباشم. خیلی راحت‌تر و خوشحال‌ترم.

چیزی که تا امروز از خواهر بزرگم دیدم بیشتر از خواهری کردن احساس رقابتش بوده. واقعا از گفتن این‌که به من حسودی می‌کنه معذب می‌شم. این‌جوری بگم براتون که وقتی من چندین سال پیش داشتم مقدمات عروسیم رو راست‌ و ریس می‌کردم، در حالی‌که مادرم هم فوت شده بود و هر کار و خریدی بدون مادر، اشک به چشمم می‌آورد، اون موقع که دلم می‌خواست خواهر بزرگم به اندازه سر سوزن برام مادری کنه حتی در حد روی خوش نشون دادن و ذوق کردن برای مراسم، در عوض مدام به جونم غر می‌زد و حتی بغض می‌کرد که چرا تو فلان چیز و بهمان چیز رو می‌خری، چرا بابا بهت پول خرید مبلمان هم داد و به من نداد یا چه نیازی هست یخچالت رو پر کنی. چرا برای داماد ریش‌تراش خریدی و چرا چرا چرا و همش مقایسه می‌کرد که برای من نکردند. دیگه نمی‌گفت که اون بیست سال قبل از من ازدواج کرده و اصلا قابل مقایسه نیست و البته که مراسمش توی زمان خودش مثل بقیه هم‌سالانش بود و کم و کسری نداشت. بگذریم، دیگه دلم نمی‌خواد بهش فکر کنم.

ولی این هم باید اضافه کنم که من هم موردی برای حسودی کردن به اون داشتم. این‌که وقتی عروسی می‌کنه مامان داشته، مامان و بابای جوون و سرحال و عروسیش توی حیاط بزرگ و سرسبزمون  بود.

گنگیشک بارون‌خورده*

«حسادت‌های خواهرانه»

عصر

من یک خواهر دارم که دو سال از من کوچک‌تر است، او از من زیباتر، مهربان‌تر و باسوادتر است. با دیگران بهتر از من برخورد می‌کند و در میان اقوام و دوستان، به بهتر بودن از من شهره است. روزی که به دنیا آمد را یادم هست. از همان برخورد اول دوستش نداشتم. چون به خاطر او، مرا پیش عمه‌ مامانم گذاشته بودند و من دو روز مامانم را ندیدم. بعد هم دو هفته مرا به خانه‌ مامان‌بزرگم فرستادند و من هر روز این دو هفته را پشت در می‌نشستم و گریه می‌کردم و بهانه‌ خانه‌ خودمان را می‌گرفتم. هنوز یادم می‌آید که او را نیشگون می‌گرفتم، به او حسودی‌ام می‌شد، بارها بدون شلوار از دستشویی فرار می‌کردم و در خانه می‌دویدم تا دیگران به من اعتنا کنند و او را دوست نداشته باشند، یک بار سر سفره که مهمان هم داشتیم کل محتویات ظرف ماست را روی لباسم خالی کردم تا توجه دیگران را از آن موجود کوچک سلب کنم و متوجه خودم کنم. هر وقت که مامانم او را به من می‌سپرد تا کاری در حد چند دقیقه انجام دهد، دلم می‌خواست او را آزار دهم. حتی یادم هست شب‌هایی را به این امید می‌خوابیدم که او فردا برگشته باشد به همان جایی که از آنجا آمده بود. وقتی حرف زدن را شروع کرد، روزهای من سیاه‌تر شد. او بسیار شیرین‌زبان بود و در هر جمعی همه‌ نگاه‌ها متوجه او بود. سال اول که هم‌کودکستانی شدیم علیرغم توصیه‌های دیگران، من مراقبش نبودم، اما مدرسه همه چیز را عوض کرد، روزی ناگهان وارد کلاس ما شد و از من خواست که برای نقاشی کشیدن کمکش کنم (بماند که نظم کلاس بهم ریخت و مامانم جهت پاره‌ای از توضیحات مجبور شد فردا به مدرسه بیاید)، اما یخ روابطمان همان جا شکست.

حتی در دوره‌ لیسانس هم او دانشگاه و رشته‌ بهتری از من قبول شد،اما در گذر سال‌ها احساس من به او تغییر کرد و پذیرفتم آن موجود کوچک از من بهتر است  و آن موجود کوچک دوست‌داشتنی تبدیل به یکی از مهم‌ترین و دوست‌داشتنی‌ترین انسان‌های زندگی من شد.

* نامی است که من در نوشته‌هایم خواهرم را به آن می‌خوانم.

مصائب حسود

«حسادت‌های خواهرانه»

بعد از ظهر

قصه‌هایی مثل  تنگ‌نظری قابیل به هابیل یا عزت یوسف پیش باباش و افتادنش به چاه کینه برادراش، حتی اگه افسانه باشه، قصه حسادته. قصه کینه‍توزی پسرهای فریدون، سلم و تور به ایرج هم همینطور، یه روایت حماسی از حسادت اساطیری. خواهران هم خب یکی از همین ها هستن دیگه. نه بیشتر نه کمتر. من فکر نمی‌کنم فرقی بین حسادت برادرانه با حسادت خواهرانه باشه  یا حسادت خواهر- برادرانه.

حالا یه خورده رقیق‌تر یا عمیق‌تر، یه خورده بچگانه و گذرا یا کهنه و مانا، به هر ترتیب خیلی ها حسود میشنذ بهم. یکی رو به خاطر شایستگی‌هاش حلوا حلوا می‌کنند، یکی رو به خاطر تفاوت‌هاش تحقیر می‌کنند. به یکی بیشتر می‌رسند، به یکی توجه نمی‌کنند. یا به یکی هرچی توجه کنند، چشمشو نمی‎گیره و باز حسرت اون یکی رو می‌خوره. یکی پوستش کنده میشه نمی‌رسه، یکی بلده چیکار کنه با یه تکون کوچیک برسه. محصول خیلی از اینها، حسادته.

من یادم نمیاد به خواهرام حسودی کرده باشم. فقط زور داشت برام حرف زور. اونوقت دلم می‌خواست  از اونا بزرگتر بودم و بهشون یاد می‌دادم با خواهر کوچیکترشون که یک تیکه ماهه و بی‌گناه چطور رفتار کنند. در من هم نبوغ یا برتری‌هایی یافت نمی‌شد که اونا بخوان بهم حسادت کنند.

من دیدم که چه جوری لقمه حسادت درسته و پوست‌کنده برگردونده شده به امعا احشا حسود. تا حالا  با خواهربزرگترهایی برخورد کردید که یک زمونی شایستگی‌هاشون توی فامیل زبانزد بود و به خواهر کوچیکه محل سگ هم نمی‌ذاشتن، بعد وقتی که یهو از سکه می‌افتند و کوچیکه جوری می‌شکفه که بزرگه دیگه به گرد پاش نمیرسه یادشون می‌افته که چه تلاش مذبوحانه ای می‌کردند واسه حفظ برتری‌هاشون. گمان می‌کردند دارند از سد هزار هزار حسود جوری به تاخت رد میشن که دست هیچ بدخواهی بهشون نمی‌رسه. اما خب همیشه در روی یه پاشنه نمی‌چرخه. ورق که برگرده، معلوم میشه حسودتر از خودش، خودش بوده. ترحم‌برانگیز میشن حیوونیا. آتیش حسادت رحم و انصاف نداره. می‌زنه دهن اعصاب و روان رو صاف می‌کنه. جان حیات رو از ریشه درمیاره. دیگه باید آبجی بزرگه یک کیسه نون برداره و یک کوزه آب بره دنبال دوا درمون عواقب سرخوردگی و واماندگی ناشی از حسادت.

اما من از بچگی دلم برای قابیل که گلش رو از روز ازل با شیشه‌خورده انگار گرفته بودند و وادارش کردند اونجوری برادرکشی کنه، می‌سوخت. بعد نمایش کلاغ‌ها رو راه انداختند تا اول شرمسار بشه در پیشگاه طبیعت و بعد غرّه به جنایتی که کرد. من از بچگی نتونستم یعقوب پیامبر رو بفهمم که یوسف رو گذاشت روی تخم چشماش تا که بقیه پسرها آتیش بگیرند و داغ هجر داداشه رو بذارن روی دل پیامبر خدا. خب بگو مرد خدا، اینو حتی یه بچه هم می‌فهمه. تو این سر و ریش رو توی آسیاب سفید کردی مگه؟ تو هم اگه جای باقی پسرهات بودی غصه می‌خوردی دیگه. نمی‌خوردی؟ خب اول بقیه پسرهاتو جوری تربیت می‌کردی که آماده پذیرش داداش برگزیده‌شون باشن، بعد تخمش رو می‌کاشتی و بذر حسادت نمی‌کاشتی. چه جور پیامبری هستید شما آخه؟ شما که از عهده تربیت بچه‌های خودت برنیومدی چطوری می‌خواستی خلق خدا رو…

شاید حسادت خواهرها، خصلت موروثی از خاله‌ها و عمه‌ها باشه. شاید هم از بدآموزهای پدرها و مادرها.  شایدم بعدها بشه یه خاطره از بچگی و یادآوریش مایه نشاط بزرگی‌ها. شایدم فقط یه قصه‌ایم همه ما واسه دیگرون که میان بعد ماها.

کالسکه طلایی

«حسادت‌های خواهرانه»

نیمروز

راستشو بخوای یه خاطره محو دارم از اولین جرقه‌های حسادت خواهرانه به تو. وقتی تو قرار بود به دنیا بیای، همون روزایی که برای اولین و آخرین بار توی زندگیم برای چند ماهی مجبور بودم برم مهد کودک و دلم حسابی برای مامانم تنگ می‌شد. فکر کنم برام توضیح داده بودن داستان از چه قراره چون یادمه با این‌که دوستت داشتم و منتظرت بودم که بیای ته دلم از دست تو ناراحت بودم که باعث شده بودی از خونه و اتاق و اسباب‌بازی‌ها و مامانم دور بمونم. بهت حسادت می‌کردم که توجهی که دربست مال من بود رو به یغما برده بودی و داشتی برای خودت حالشو می‌بردی. یادمه از غذای مهد کودک بدم می‌‌اومد. یا از بوهایی که اونجا می‌اومد. بوی تنها شدن بود و دلتنگی. مثل یه زندانی که می‌دونه زمان زیادی اون‌جا نخواهد موند، روزها رو می‌شمردم و با رنج انتظار می‌کشیدم.

فکر می‌کردم برمی‌گردم خونه و دوباره پادشاهی می‌کنم. ولی کور خونده بودم. تو به دنیا قدم‌رنجه کردی. با اون چشمای براق و نگاه مهربونت. با دستای کوچیک نازت که مشتشون می‌کردی دور انگشتای من و دلبری می‌کردی. من عاشق تو بودم ولی طولی نکشید که فهمیدم دیگه باید به نفر دوم بودن قناعت کنم. من به تو حسودیم می‌شد، خیلی زیاد. می‌ترسیدم منو کمتر دوست داشته باشن. می‌ترسیدم از چشمشون بیفتم. کودکانه حسادت می‌کردم و غصه می‌خوردم. یادمه یه کتابی داشتم که در مورد یه بچه مثل من بود. یادمه مامانم برام کتاب رو خوند. شاید پسر بچه توی کتاب که صاحب یه خواهر کوچولو شده بود اولین شخصیت توی یه کتاب بود که بهش اینقدر احساس نزدیکی کردم. نوشتن از حسی که داشتم واقعا سخته برام. یکی از عجیب‌ترین حس‌هام بود. پسربچه توی قصه با حسادتش مبارزه می‌کرد و یاد می‌گرفت که توی تربیت و مواظبت از خواهرش سهیم شه. یادمه چون سواد نداشتم ساعت‌ها به عکس‌های کتاب خیره می‌شدم و سعی می‌کردم به یاد بیارم که توی اون صفحه چی نوشته بود. قشنگ‌ترین عکسش توی صفحه آخر بود. پسربچه‌ای که به غصه‌ها و تنهایی‌ها و حسادت‌هاش پیروز شده بود و داشت کالسکه طلایی خواهرش رو با قشنگ‌ترین لبخند جهان هل می‌داد.

من و آبجی خانم

«حسادت‌های خواهرانه»

پیش از ظهر

او حدود هفت سال از من بزرگتر است.  در هیچ موردی به جز قیافه که آن هم طبیعی است، شبیه هم نیستیم. حتی وقتی می‌گویند که ما شبیه هم هستیم، اعتراض می‌کند که زیباتر از من است. او به کارهای خانه و دوخت و دوز و آشپزی علاقه دارد و من به میز و دفتر و کتاب و کاغذ. او دوست داشت یک عالمه بچه داشته باشد و من نه. او دست و دل باز بود و من نه. او اهل تشریفات و چشم و هم‌چشمی است و من نه. او از همان دوران کودکی از درس و مشق و کار اداری بیزار بود و می‌گفت: «‌مردی که زن می‌گیرد، باید از پس مخارج زندگی برآید.» خانه‌دار شد و با یک بازاری ازدواج کرد و مرد از پس مخارج زندگی و نیم‌دوجین بچه برآمد. من خواندم و کارمند شدم و حقوق اولم موجب حسادتش شد. گویا من و او فرقی با هم نداریم. من بیرون خانه کار می‌کنم و او داخل خانه. در حالی که طفلک نمی‌دانست که ما با هم به اندازه زمین تا آسمان تفاوت داریم. او به قول خودش از همسرش پول می‌گیرد و مرد تا جایی که امکان مالی دارد، ‌کیف پول آبجی را پر می‌کند و من از بانک که وارد خانه می‌شوم، کیف را کف دست همسر خالی می‌کنم. بیشتر وقت‌ها هم همراه من تا بانک می‌آید و همانجا پول را از دست کارمند می‌قاپد. آنچه که دلم را بیشتر می‌سوزاند، خنده مسخره‌اش به هنگام گذاشتن اسکناس‌ها داخل جیبش است. به او می‌گفتم: «‌خواهرجان زیاد جوش نخور تو از هیچ چیز خبر نداری. قارین لار باغلی صاندیخانادی / دل‌ها به صندوقخانه بسته‌ای می‌ماند با دردهای مختلف.» هنوز هم که هنوز است خواهرم با وجود هرگونه امکانات به من حسادت می‌کند و من این حس او را نمی‌فهمم. اما دوستم دارد و دوستش دارم.

از همه جالب‌تر و خنده‌دارتر، زمانی بود که هر دو محصل بودیم و با هم به مدرسه می‌رفتیم. او داشت دیپلم می‌گرفت و من کلاس هشتمی بودم. او خواستگار فراوان داشت و پدرمان به همه جواب رد می‌داد. من و آبجی تا دیپلم نمی‌گرفتیم اجازه ازدواج نداشتیم. از این قانون پدرم خیلی خوشم می‌آمد. از قضای روزگار در همین سال جوان دانشجوی برازنده‌ای عاشق من شد و به دنبالم راه افتاد. دست‌بردار نبود و بالاخره پدرم مچش را گرفت و او را به کلانتری سپرد. جوان اظهار کرد که دانشجوست و خدمت سربازی‌اش را انجام داده و قصد ازدواج با من را دارد و پدرش نیز به کلانتری آمد و قرار شد پدرم رضایت دهد و آنها به خواستگاری‌ام بیایند. برای ازدواج من دلیل محکمی وجود داشت. پدرم جواب رد داد زیرا که در طایفه و آداب و رسوم آن زمان تا دختر بزرگتر خانه است، دختر کوچک‌تر را شوهر نمی‌دهند. جوان دست‌بردار نبود و هر یکی دو ماه یک بار خواستگار در خانه‌مان می‌فرستاد به این بهانه که شاید تصمیم پدرم عوض شده باشد. بعد از رفتن خواستگارها، آتشفشان حسادت آبجی فوران می‌کرد و تا یک هفته با من حرف نمی‌زد. تا دوباره آشتی می‌کردیم، باز سر و کله مادر جوان پیدا و آتشفشان خاموش فعال می‌شد. سه چهار سالی بدین منوال سپری شد. آبجی که در کلاس دوازدهم، سه سال پشت سر هم مردود و خانه‌نشین شد، پدر چاره‌ای جز جواب مثبت به یکی از خواستگارهایش ندید و مراسم نامزدی و عقد شروع و تمام شد و باز سر و کله مادر آن جوان پیدا شد. این بار خواهرم مشتاقانه و با علاقه پیگیر شد و از من خواست جواب مثبت بدهم. اما من قبول نکردم و گفتم: «چی شده آبجی!؟ تا دیروز پوست از کله‌ام می‌کندی! حالا می‌گویی پسر خوبی است و خوشبخت می‌شوی؟» گفت: «‍خواهر بزرگتر نیستی که بدانی. اگر تو قبل از من ازدواج می‌کردی هم پیش طایفه کوچک می‌شدم و هم از حسادت دق‌مرگ.» حالش را فهمیدم. اما باز به خواستگارم جواب رد دادم. من دلم می‌خواست کارمند شوم و دستم به جیب خودم باشد. غافل از این که کارمند شدم و دست شوهرم داخل جیب و کیف پولم رفت. همین جا از ته دل فریاد می‌زنم، حقم را حلالش نمی‌کنم.

گرته‌برداری از دیگری!

«حسادت‌های خواهرانه»

صبح

آخه من که خواهر ندارم چطوری از حسادت‌های خواهرانه بگم؟ فکر کردم خواهرهای دور و برم رو نگاه کنم و بنویسم براتون:

_ رابطه این دو تا حسادتی توش نیست. کوچیکه تا بتونه کارهای بزرگه رو تو نسخه مخصوص خودش تکرار می‌کنه. شباهت ظاهری نداشتشون هم البته به این نبود حسادت کمک می‌کنه. با یه نگاه اجمالی به این نتیجه می‌رسی که قابل مقایسه نیستند و همین مقایسه نشدن باعث شده با خیال راحت کنار هم شبیه هم باشند. گاهی هم که کوچیکه خودش می‌مونه، بزرگه بعدتر نسخه خودش رو رو می‌کنه. به همدیگه حسادت ندارن ولی به طرز جالبی همدیگه رو رصد می‌کنند و کپی می‌کنند. از این رونوشت‌ نه تنها ناراحت نمیشن، بلکه حس خوشایند زیرپوستی‌ای بینشون حس می‌کنم. نگاه کردن بهشون و تحلیلشون برام خیلی جالبه، بهشون دقیق میشم تا شباهت‌ها رو پیدا کنم.

_ اگر حسادت طیف داشته باشه و دو خواهر قبلی سر صفر طیف باشن، این دو تا سر صد طیف میشن. تو هر کاری بهم نگاه می‌کنند و همدیگه رو به شدت نقد می‌کنند. مدل حسادتشون چشم و هم چشمی نیست، که هر کاری یکی کرد اون یکی بدو بدو بره انجام بده. بلکه خیلی خواهرانه و دوستدارانه کارهای همدیگه رو بی‌مقدار می‌کنند و کار خودشون رو خیلی به رخ می‌کشند. البته فقط در موارد اختلاف، در موارد اتفاق نظرشون خیلی هم‌پا و کمک حال همدیگه شونه به شونه میرن. شکل رقابتشون با هم برام خیلی جالبه. دو دنیای مجزا دارن با علاقه‌ها و توانایی‌های متفاوت ولی کماکان دیگری رو رقیب می‌دونن و به رقابت سالم هم اعتقادی ندارن. هر کدوم فارغ از اینکه چه کاری باشه، براش مهمه که خودش موفق باشه و اون یکی در کارش ناموفق جلوه کنه. حتی اگه این دو تا کار هیچ ربطی بهم نداشته باشه. من هیچ ربطی درموضوعات مورد مقایسه و حسادت این دو تا بهم نمی‌بینم ولی موضوعات برای این دو خواهر درهم تنیده است.

_ بین این دو نفر حس عجیبی احساس می‌کنم. شخصیت‌های بسیار متفاوتی دارن. آرزوها و علاقه‌هاشون هیچ اجتماعی باهم نداره ولی با هر کدوم حرف بزنی از تصمیمات درست و موفقیت‌های اون یکی به قدری با اشتیاق و حسرت حرف می‌زنه که فکر می‌کنی آرزوهای دست‌نیافته خودش بوده. این در حالیه که دنیاشون زمین تا آسمون متفاوته و هر دو در دنیای خودشون به قدر تلاششون موفقن.

_ این دو تا از یک نقطه عطفی به بعد جای حسادتشون عوض شد. اول اونی که تنها مونده بود به اونی که جفتش رو پیدا کرده بود غبطه می‌خورد که خوش به حالش، من هم یه چیزی شبیه به این تو زندگیم کم دارم و این خوشبختیه و کاش منم خوشبخت بودم. دست روزگار ورق رو یه جای برگردوند و حالا اون یکیه که گاهی میگه خوشا به سعادتش، عشق در خونه‌اش رو نزد و الان آزاد و بی‌تعهد هر کاری دلش بخواد تو زندگیش می‌کنه، خوشبختی همینه. جالبه که در مورد معنی خوشبختی توافق نظر دارن و هر دو موافقن که الان کدوم باید به کدوم حسادت کنه.

اشتباه مادرانه

«حسادت‌های خواهرانه»

سپیده‌دم

احتمالا حسادت خواهرانه انواعی داره ولی من با انواع زیادی ازش آشنا نیستم. یعنی خوشبختانه دور و برم زیاد نبوده. الان بیشتر دارم سعی می‌کنم تصورش کنم. توی تصورات من دو تا خواهر به هم حسادت نمی‌کنند مگر اینکه یه چیزی یه جایی خراب باشه. من به پدر و مادر می‌رسم، اگر چه پدرش تو عنوان مطلب جا نشد!

فکر می‌کنم یه چیزی توی خانواده باید ایراد داشته باشه که کار به حسادت خواهرها به هم برسه. پدر و مادر، بچه‌های بزرگتر، بقیه دور و بری‌ها، یه چیزی اونجا می‌لنگه. دنیای بچگی به خودی خود پاک‌تر از این حرف‌هاست. حدسم هم اینه که اینطور حسادتها باید ریشه در همون کودکی داشته باشه نه این که توی بزرگی تازه شروع بشه.

پدر و مادرها واقعا دوست دارند بین بچه‌ها فرق نگذارند و به همه‌شون به یک اندازه رسیدگی و محبت کنند، ولی خوب معمولا این به واقعیت نمی‌پیونده. بچه‌ها با هم فرق می‌کنند. شرایط زندگی در زمان‌های مختلف متفاوته و همه اینها باعث می‌شه در نهایت بچه‌ها برخورد متفاوتی از پدر و مادر نسبت به خودشون ببینند. به خصوص وقتی که یکی از بچه‌ها روحیات و اخلاقش خیلی شبیه پدر و مادره و دیگری نه، این تفاوت برخورد خیلی محسوس میشه. هر دو بچه اون خانواده هستند ولی در عمل اونی که شبیه بقیه اعضای خانواده است، چه پدر و مادر و چه بچه‌های بزرگ‌تر، خیلی عمیق‌تر پذیرفته میشه و روابط محکم‌تری باهاش شکل می‌گیره نسبت به بچه‌هایی که جوجه اردک زشت خانواده هستند. خوب این میتونه مقدمه یک حسادت عمیق خواهرانه بشه.

الان که دارم بیشتر فکر می‌کنم می‌بینم لزومی هم نداره که این حسادت‌ها ریشه در بچگی داشته باشه البته. پیچ و خم روزگار هم می‌تونه شروعش کنه. خواهری که از نظر درسی یا کاری خیلی موفق بشه در بزرگسالی، نسبت به اونی که نتونه. خواهری که ازدواج نکرده نسبت به اونهایی که ازدواج کردند. خواهری که ازدواجش به شکست منجر شده یا زندگی ناآرام و متلاطمی داره نسبت به خواهری که ازدواج خیلی موفقی داشته و خوشبخت شدند، همه اینها می‌تونه به حسادت منجر بشه.

الان مثالی از همین حسادت‌ها به یادم افتاد. خواهری بود که در زمان زنده بودن مادرش با مردی همسن و سال خودش ازدواج کرده بود و خیلی هم خوشبخت بود. خواهر دوم بعد از فوت مادر و در زمان حضور زن پدر به عقد مردی از اقوام دور زن پدر، خیلی خیلی بزرگتر از خودش، معتاد و بدسابقه در اومد که مدتی بعد هم شوهر پیرش از دنیا رفت. سایه حضور این خواهر مطلقه بدون بچه همیشه روی زندگی خواهر بزرگتر بود. نه این که به روی هم بیارن ولی طبیعی بود که در این شرایط حسودی وجود داشته باشه. از طرفی تنهایی خواهر کوچکتر و بی‌پناهیش باعث میشد همیشه پاش به خونه زندگی خواهر بزرگتر باز باشه… چیزی نگذشت که بندها آب داده شد و صدای رابطه خواهر کوچکتر با شوهرخواهرش درآمد و اون زندگی خوب هم از هم پاشید. حالا می‌بینم چه بهتر که بیشتر از این خاطره‌ای از حسادت خواهرانه ندارم… توی ذهنم نبود که چقدر می‌تونه وحشتناک باشه.

خوش‌شانس‌های کوچک

«حسادت‌های خواهرانه»

سحرگاه

شاید من آدم زیادی خوش‌شانسی هستم، نمی‌دانم. تابه‌حال عزیزتر از خانواده‌ام نداشته‌ام و ندارم. مثلا دوستی‌های دوران نوجوانی را یادتان هست؟ دخترها دائم پی فرصت می‌گردند که با دوستانشان برند دور-دور، من از این دوره‌ها نداشتم. من با خواهرم می‌رفتم دور-دور، می‌رفتم خرید، می‌رفتم گردش، می‌رفتم خیابان‌گردی و هر جای دیگری. خواهر من برای من معیار بود. معیار همه‌ چیز، معیار سلیقه‌ موسیقی، سلیقه‌ لباس پوشیدن، معیار آرایش کردن و حتی معیار دوست داشتن. من وقتی فهمیدم معشوقم را دوست دارم که توانستم با خواهرم مقایسه‌اش کنم. وقتی که دیدم با هم کلی اخلاق مشترک دارند بیشتر عاشقش شدم. خواهرم معلم من بود. اولین کلمات انگلیسی را یادم داد و اولین کتاب زندگی‌ام را برایم خرید. اولین شعری که حفظ کردم را یادم داد و آنقدر پیگیرم شد و کمکم کرد تا دانشگاه تهران قبول شدم؛ چیزی که آرزوی خودش بود.

همان وقت‌ها که نوجوان بودم، دوستی داشتم که هم‌مدرسه بودیم و علاوه بر آن دوست خانوادگی هم بودیم. دوستم زیاد خانه‌ ما می‌آمد و اولین نمایشگاه کتابمان را هم خواهرم بردمان. دوستم یک روز که نمره‌اش کم شده بود آمد خانه‌ ما و خواهر برایش انتخاب رشته دبیرستان کرد؛ کلی گشت و برایش چیزی پیدا کرد که دوست داشت و کلا مسیر زندگی‌اش را عوض کرد و حالا دوستم در کارش که عکاسی است آدم موفقی است و معتقد است همه‌اش به‌خاطر کمک آن روز خواهرم است. آن‌ روز دوستم قول داد خودش هم برای خواهر کوچکترش همینی بشود که خواهر من برای من (و برای او) هست. نشد. نمی‎دانم چرا. نمی‌دانم مشکل از کدام یکی بود. داستانشان بعید می‌دانم از سر حسادت بوده باشد. فقط هیچکدام هم را قبول نداشتند. دعوایشان که می‌شد برای هم آرزوی مرگ می‌کردند. وقتی برای یکیشان مشکلی پیش می‌آمد آن دیگری با پوزخند زخم زبان می‌زد. هر دو هم فکر می‌کردند پدر و مادرشان آن‌ یکی را بیشتر دوست دارند یا به آن‌ یکی بیشتر توجه می‌کنند. دلیل حسادت خواهرانه هم احتمالا همین باشد. همین که آدم فکر می‌کند در صف دوست داشته شدن نفر دوم است و این به اندازه‌ای بد است که دلت می‌خواهد سر به تن نفر اول نباشد.

نمی‌دانم مادر من هم خواهرم را بیشتر از من دوست دارد یا نه! اما اگر هم دوست داشته باشد من به او حق می‌دهم. من خودم هم خواهرم را دوست دارم و مسلما از این که کس دیگری هم دوستش داشته باشد خوشحال می‌شوم و اتفاقا بر عکس زمان‌هایی که فکر می‌کنم توجه مادرم به هر دلیل به من بیشتر از او شده است عذاب وجدان می‌گیرم.

من این حس خوب را مدیون خواهرم هستم. وظیفه‌ سنگینی است اما گمانم راز داشتن یک رابطه‌ خوب خواهرانه به خواهر بزرگ برمی‌گردد. اوست که باید روی دو پا بنشیند تا اندازه خواهر کوچکش بشود و کمک کند او هم همان‌ طور ببیند که او می‌بیند و کمک کند او بهتر ببیند و بهتر باشد. خواهرهای بزرگ از شما ممنونیم.

یار کم داریم

«خودسانسوری»

بامداد

یار کم داریم… تغییرات جدید در راه است.

 

مرخصی

«خودسانسوری»

نیمه‌شب

در مرخصی است.

ما خود را می‌سانسوریم تا …

«خودسانسوری»

شبانگاه

به آنچه که در واقع سزاواریم و نه آنچه که اکنون به کف داریم، نزول شوکت ننماییم./ از سوی دیگران قضاوت، متهم، مجرم و محکوم به اشد مجازات نشویم./ موقعیتی را که شایسته‌اش هستیم و به سختی به کف آوردیم و برایش پوستمان کنده شده، از دست ندهیم./ وقتی که پدر هستیم یا مادر و  قاعدتا باید متخلق به اخلاق خانواده باشیم، اگر که نبودیم، شیرازه خانمانمان از هم نگسلد. هر چه باشد ما موظفیم به انجام وظایفمان.

ما نمی‌خواهیم کسی را از خود برنجانیم. چطور می‌شود به خویشان مومنمان بگوییم که ما دیگر مثل شما فکر نمی‌کنیم؟ به همه که نمی‌شود همه چیز را گفت.

ما حتی گاهی جایی که -چه سانسور بکنیم خودمان را، چه نکنیم- هیچ تاثیری در رای و نظر دیگران نمی‌گذارد، بنا به عادت دیرین سانسور را از خود دریغ نمی‌کنیم. باور کنید مسائل شخصی ما به خصوص پس از به دوران رسیدن پدیده‌هایی مثل اینستاگرام، برای دیگران از مزه افتاده. دوستی می‌گفت وقتی تصمیم گرفته تا دیگر ریا نکند و روسری‌اش را بین فامیل شوهرش بردارد،  قلبش از هراس و هیجان چند برابر می‌زده. گمان کرده بود چون مغضوبشان شده کسی به رویش نیاورده. در حالی که معلوم شد اصلا کسی متوجه نشده که خانوم کشف ریا کرده. همچنین بسیار دیده شده برخی از نویسنده‌ها و مترجمان که به پیشنهاد ناشران یا به صورت آتش‌به‌اختیار، روزه شک‌دار نمی‌گیرند و هنوز قیچی‌ندیده خودشان زبان خودشان را می‌برند. یعنی سیستم خودسانسورگری، یک چنین خود ویرانگران زیاده ملاحظه‌کاری از ما آدم‌ها می‌سازد.

اما همین ما آدم‌ها، گاهی زیاده از حد خود را فرا می‌فکنیم، تا انتقام از خود سانسور شده‌مان بگیریم و خواستن توانستن ‌است را در گستره‌ای به پهنای تنبلی یا بی‌استعدادیمان و حتی گاهی‌ هم به وسعت زبلی و زرنگیمان، در عمل معنا ببخشیم. برای این مورد هم یک مثال باید زده شود. این مورد که برآمده از طبع خودسانسوری که ذاتی ما شده و به اکنون، محض تعویض فضا و انتقام از جبر جغرافیا  منجر به مهاجرت و تغییر آب و هوا شده…

پیچیده شد؟ ساده‌تر توضیح می‌دهم: جایی که من زندگی می‌کنم دختری از ایران آمده با پروفسور دانشکده هنر حرف زده گفته ما دخترهای ایرانی اجازه استفاده از رنگ‌های شاد در طرح و تابلو آثارمان نداشتیم و من از بچگی مداد رنگی با رنگ‌های شاد نداشتم و پروفسور که هفت لایه از دلش برای این نوگل باغ‌های شرقی کباب شده، پذیرفته که شهرزاد گریخته از هزار و یک شب سرزمین‍های ناشناخته دانشجوی دانشکده‌شان باشد. یعنی خودسانسوری در وطن را، اگر زبلانه دست‌مایه کنی، در این سوی آب‌ها می‌شود قاتق نان.

مثل کسی که بنا بر شغل هنری‌اش پیشترها دلش خواسته حرکت‌هایی در ایران بزند اما به خاطر فضای سانسور زده، نتوانسته و نزده، حالا که آمده این ور و دیده که دنیا نه تنها قحطی هنرمند نیست آن هم از جنس زنش، بلکه پر از هنرمند است آنهم از جنس زنش، چه کند چه نکند؟ در کسب و کاری خاص شرکت می‌کند و عکس‌های خاص شغل خاصش را به وسعت زمین همرسان می‌کند، تا که چنان موجی توسط ایرانیان پراکنده در همه جا – تو بخوان در به در-  ایجاد شود که آوازه کهربایی‌اش، عامل جذب هنرشناسان شود. و چنین می‌کند. و چنان می‌شود. البته این چیزی از شایستگی‌های ما کم نمی‌کند، به گمان من چیزی هم به ما اضافه می‌کند. این نشان از ذکاوت و هوشمندیمان دارد. به هر حال موج‌شناسی خودش هنری ست. اما این تخصص، از قدر و منزلت جناب «هنر» می‌کاهد.

باری، سانسور بد است و خودسانسوری خر! خر نه، خر خوب است. خودسانسوری بدترین!

 

لباس نامرئی پادشاه

«خودسانسوری»

شامگاه

خودسانسوری تو کودکی به عنوان یه ارزش به خورد وجودم رفت و هنوزم بعد این همه سال که به این موضوع واقفم و هزار مدل‌ مختلف سعی و تلاش می‌کنم که خودم رو ازش وابکنم، بازم مقادیر زیادیش‌ توی شخصیتم باقی مونده و ازش خلاصی ندارم.

هزاران حرف بود توی خونه که به طور اکید ذکر می‌شد که نباید تو مدرسه در موردشون حرف بزنم. دلایلش هم همیشه به نظرم چرت بود. اما یاد گرفته بودم که رعایت کنم و حتی اگه دلیلش بیخوده، به خواسته خونواده‌م احترام بذارم. مثلا توی مدرسه نباید در مورد این که تو خونمون استخر داریم، حرفی می‌زدم. یا شغل پدرم با این که یه شغل کاملا لوس و معمولی بود، جزو اسرار به حساب می‌اومد و باید سانسور می‌شد. داشتن ویدیو و ماهواره که اصلا جرم هم بود و واضح و مبرهن بود که هیچکس نباید از وجودشون باخبر می‌شد. هرگونه صحبتی در مورد اختلاف سن من با خواهرا و برادرام جزو اسرار مگو بود. گاهی حتی دستور می‌اومد که لازم نیست در مورد تعداد خواهرا و برادرات صحبتی کنی. آخه چرا؟ هنوزم برام سؤاله واقعا. از این مثال‌ها میلیون‌ها نمونه در دست دارم.

گاهی‌ انقدر اوضاع برام سخت می‌شد که فکر می‌کردم هر چی بگم اشتباهه و بعدا باید جواب پس بدم. یه بار به آرایشگری که خواهرم رو برای بله‌برونش آرایش ‌می‌کرد، لو دادم که خیلی از خواهر عروس بودن خوشحالم. بعدا گیس و گیس‌کشی شد که چرا گفتی من عروسم! آخه من هنوزم نمی‌فهمم این که کسی بدونه آدم عروسه، چه عیبی داره. گاهی ‌حتی بین اعضای خونواده هم باید مراعات می‌کردم که چیو به کی بگم. یه بار با برادرم و نامزدش‌ رفتیم بیرون و بعدا که برای مامانم و خواهرم تعریف کردم که وای چقدر با این دو نفر خوش می‌گذره، برادرم پوستمو کند که نباید لو می‌دادی که اون باهامون بوده. آخه چرا؟! نامزدش بود به خدا!

دردسرتون ندم. منم آدم گیر و پرفکشنیستی بودم. اگه قرار بر درز ندادن آماره، پس باید به بهترین نحو انجام بشه. تبدیل شدم به چاه اسرار و هر کی هر حرفی داشت، می‌اومد به من می‌گفت و مطمئن بود که جایی لو نمی‌ره. کمتر کسی از زندگی خونوادگیم خبر داشت و درز اطلاعات گزینشی اتفاق می‌افتاد و هیچ دو نفری اطلاعات شبیه به هم دریافت نمی‌کردند. چیزی که والدینم حسابشو نکردن، این بود که وقتی‌ این مقدار خودسانسوری بیرون خونه اتفاق‌ می‌افته، درست همین‌قدرم اطلاعات بیرون از خونه بیرون می‌مونه و داخل نمیاد. ما قریب به اتفاق‌ تک‌تکمون، زندگی‌ای‌ بیرون از خونه داشتیم که کسی توی خونه ازش خبر نداشت و بعدا هم که هرکدوممون مستقل شدیم، حتی ‌با تلاش‌ و کوشش هم نمی‌تونستیم در مورد زندگی خصوصی‌مون برای هم تعریف کنیم.

بعدها که کمی بزرگ‌تر شدم و فهمیدم که چقدر حالام افراطیه، سعی کردم تا حدودی‌ با وبلاگ‌نویسی خوددرمانی کنم. اما بزرگ‌ترین دغدغه‌م این بود که نکنه کسی از دنیای واقعی ردمو تو دنیای مجازی پیدا کنه. وبلاگم برام حکم روانپزشک ساکتی رو داشت که براش با نوشتن افکار و پیشامدهایی که از نظر خودم مخوف‌ترین و دیوانه‌وارترین‌های عالم بودن، خودمو تخلیه می‌کردم و تا حدودی به آرامش می‌رسیدم. اولین باری که لو رفتم و یکی از فامیلامون آدرسمو پیدا کرد و معلوم نیست چطور فهمید که نویسنده‌ش منم، در لحظه قفل کردم. هیچ دلم نمی‌خواست که سفره دلمو پیش هیچ آدم واقعی‌ای باز کنم. به خودم فشار آوردم و سعی کردم بازم بنویسم و بی‌خیال باشم. اما ممکن نبود. حکم پادشاهی رو داشتم که فکر می‌کرد لباس تنشه، اما تو یه لحظه فهمید که لخت و عور وسط جمعیت وایساده و همه دارن بر و بر تماشاش می‌کنن و هر چقدر نخودی بخنده و وانمود کنه که همه چیز نرماله، فایده‌ای نداره.

اسم و آدرس جدیدی برای خودم دست و پا کردم و دوباره شروع کردم به نوشتن. اما دیگه مثل بار اول نشد. ترس این که نکنه باز شناسایی شم، همواره باهام بود و باعث می‌شد خیلی حرفا رو سانسور کنم. خیلی چیزا رو ننویسم. وقایع رو تحریف کنم. همه چیز رو با اشاره و کنایه برسونم. خیلی چیزها رو اصلا ننویسم. انگار کن که روانپزشکم همه فامیل رو دعوت کرده که در جلسات مشاوره من مستمع آزاد باشن. بعد از مدتی‌ عطای وبلاگ‌نویسی رو به لقاش بخشیدم و در بهترین حالت تبدیل شدم به خواننده خاموش. خیلی طول کشید تا فشار انقدر زیاد شه که بفهمم دیگه خوددرمانی جواب نمی‌ده و یه مشاور واقعی احتیاج دارم.

الان چندین و چند ساله که من خارج از ایران زندگی می‌کنم. از به ایران رفتن همیشه استرس می‌گیرم. معمولا هر بار که میرم، در عرض یکی دو هفته می‌تونم یه لیست بلندبالا از زایمان و مرگ‌و‌میرهای پیش‌اومده تهیه کنم که به موقع ازشون باخبر نشدم. همه‌مون یه سره فکر می‌کنیم که خبرایی هست که ما ازشون بی‌خبریم. بحث همیشگیم هم با مامانم و خونواده هم سر اینه که اونا شاکین که از زندگی من خبر ندارن و من شاکیم که از زندگی اونا خبر ندارم. گاهی انقلاب می‌کنم و سعی می‌کنم بی‌ترس خودم باشم و سعی نکنم چیزی رو پنهان کنم. اما هنوز بیشتر وقت‌ها جواب نمی‌ده. راه درازی در پیشه. امیدم رو از دست نمی‌دم.