یک عشق شرقی

من یک روز گرم تابستان، دقیقا یک روز سیزده مرداد، حدود ساعت سه و ربع کم بعد از ظهر عاشق شدم!

«عاشقانه‎‌ها»

بعد از ظهر

«در حال و هوای عشق» یکی از عاشقانه‌ترین فیلم‌هایی‌ست که دیده‌ام. همیشه سینمای جنوب شرق آسیا را دوست می‌داشتم و همیشه دنبالش می‌کردم، از ازو و کوروساوا گرفته تا سینما و سینماگران امروزه روزش. شاید به‌خاطر رمز و رازش، شاید به‌خاطر شاعرانگی‌اش، شاید به‌خاطر تصاویرش. به‌هرحال هرچه هست برایم لذت‌بخش است. اما علاقه‌ام به «در حال و هوای عشق» از جنس دیگری‌ست.

داستانش را دوست دارم، و تمام  اله‌مان‌های فیلم را، مثل کارگردانی که همیشه تحسینش می‌کنم وونگ کاروای و تمام فیلم‌هایش را عاشقانه دوست می‌دارم، گرچه این فیلمش از بقیه برایم متمایزتر است، یا بازیگر زن مگی چونگ که زیبا و باشکوه است، همه‌چیزش: طریقه‌ نگاه کردنش، طریقه‌ ادای کلماتش، طریقه باز و بسته کردن لب‌هایش، طریقه‌ تکان دادن دست‌هایش، طریقه‌ راه رفتنش با آن اسلوموشن‌ها و موسیقی بی‌نظیرش. انگار همه چیز دست در دست هم داده باشند تا فیلم بی‌نظیری ساخته شود.

اولین بار که فیلم را دیدم فقط یادم می‌آید بعد از فیلم، خودم را در خیابان دیدم لای جمعیت انبوهی از مردمانی که داشتند بی‌هدف می‌خوردند و بی‌هدف خرید می‌کردند و بی‌هدف می‌خندیدند و بی‌هدف حرف می‌زدند و من فقط راه می‌رفتم و البته من هم بی‌هدف. نمی‌دانم اگر باز فیلم را ببینم هنوز همان واکنش را دارم یا نه. اولین بار ده سال پیش بود و من در این ده سال آنقدر تغئیر کرده‌ام که دیگر خودم، خودم را نمی‌شناسم.

اولین بار که صحنه‌ی آخر فیلم را دیدم آنجا که بازیگر مرد در آن حفره می‌دمد آنقدر گریستم که چشمانم از اشک می‌سوخت. نمی‌دانم باز هم فیلم را ببینم همچنان می‌گریم یا نه.

بی شک «در حال و هوای عشق» عاشقانه‌ آرامی‌ست در رثای عشق، در بزرگداشت عشق، با اینکه عشق نامتعارفی را روایت می‌کند اما نگاه شرقی به عشق کاملاً هویداست. نگاه شرقی که عاشق عشق است و انگار معشوق بهانه‌ای بیش نیست. نمی‌دانم اگر باز هم فیلم را ببینم مست نگا‌ه‌های پر از تمنای مرد می‌شوم یا … نمی‌دانم اما این را به‌جد می‌دانم که برای صحنه‌ی آخر فیلم حتماً کلاه از سر خواهم برداشت.

 

فیلمی از  وونگ کار وای

سوگند به همه‌ی ماه‌های سال

من یک روز گرم تابستان، دقیقا یک روز سیزده مرداد، حدود ساعت سه و ربع کم بعد از ظهر عاشق شدم!

«عاشقانه‎‌ها»

نیمروز

باغ‌های کندلوس، داستانی از عشق کاوه و آبانه. داستان دل بستن. داستان درد کشیدن و درد رساندن و در کنار این، داستانی در ستایش مومن بودن به عشق، که هر چیزی به جز این محکوم به شکسته.

من با فیلم باغ‌های کندلوس عشق رو تجربه کردم. داستان به سادگی بقیه‌ی داستان‌های عاشقانه است: دختری با مردی تصادف می‌کنه و مرد روانه‌ی بیمارستان میشه و بعد در دیدارهای مداوم دختر و مرد، عشق جوانه می‌زنه. مرد دیگه به جز دختر حرفی برای گفتن نداره و این شروع رویایی با ازدواج ادامه پیدا می‌کنه. مرد توان اداره‌ی زندگی رو نداره و آبان که عاشقه و نقاش، به خاطر مرد دست از علاقه‎‌مندیش می‌کشه و کارمند می‌شه تا در مخارج زندگی کمک کنه.

داستان از زبان هر کسی روایت می‌شه که شاهد این عشق بوده اما یا جرئت دخالت نداشته یا اونقدر شجاع نبوده که به همون شدت عاشق بشه. سه مرد و یک زن که از دوستان کاوه و آبان هستند و هر سه انگار چیزی رو همون سال‌ها جا گذاشتن: آرمان‌های جوانی جا مونده و به جای اون باور ِ به عشق و میل به زیستن، یکنواختی و روزمرگی باقی مونده. سه مرد به دنبال آبان و کاوه می‌گردند و انگار هر کدوم به دنبال گمشده‌ی خودشون هستند. گمشده‌ای که میتونه اسمش آبان باشه یا کاوه صدا بشه یا فقط یک تکه سنگ باشه. به دنبال جایی که انسان هنوز جوانه و هنوز به فردا امید داره و هنوز فکر می‌کنه عشق می‌تونه دست‌آویزی برای ارتقای زندگی باشه.

در عاشقانه‌ترین صحنه‌ی فیلم – عاشقانه ترین صحنه‌ی سینمایی ایران – کاوه ته دره نشسته و به تک درختی تکیه داده و به دویدن آبان نگاه می‌کنه. آبان از دامنه‌ی دره به سمت پایین می‌دوه انگار که آهویی باشه بر پهنه‌ی دشت. به هم می‌رسند و با هم شوخی می‌کنند و کاوه بلند داد می‌زنه که: «جوونمی، قربونت میرمی.» بعد تنه‌ی درخت تصویر رو پر می‌کنه و دستانی که از دو سوی تنه باز می‌شن، مکث می‌کنند و بسته می‌شوند: زن به آغوش مرد فرو رفته. غزال به خونه رسیده. آروم گرفته.

باغ‌های کندلوس اصلا همینه: داستان همین رسیدن و قرار و سادگی.

 

فیلمی از ایرج کریمی

ارزشش را داشت

من یک روز گرم تابستان، دقیقا یک روز سیزده مرداد، حدود ساعت سه و ربع کم بعد از ظهر عاشق شدم!

«عاشقانه‎‌ها»

پیش از ظهر

مرد آرام و راضی، ملافه را روی سرش می‌کشد و می‌گوید: «ارزشش را داشت!»

این زیباترین، آرام‌ترین و عاشقانه‌ترین صحنه‌ای است که از میان ده‌ها فیلم عاشقانه‌ای که دیده‌ام، می‌توانم با آن ارتباط برقرار کنم. عشقی که یک سو دارد و آن سوی پررنگ و عاشق و ناب‌اش از رنج، به رضایتی عاشقانه رسیده است. فرهاد داستان «در دنیای تو ساعت چند است» مردی عاشق‌پیشه است که حتی معشوقش او را به یاد نمی‌آورد! ولی او همه چیز را در مورد معشوق می‌داند، اینکه چه چیزی دوست دارد، چه ساعتی چه کاری می‌کند، علایقش چیست. هر نوع جزییاتی در مورد گذشته و حال معشوق را به دقت تشریح می‌کند، حفظ می‌کند و با آنها زندگی می‌کند؛ و این حس، این رابطه، چقدر مرا به یاد گذشته و حال خودم می‌اندازد.

این که بی چشمداشت، بدون توقع عشقی را برای سالها ادامه بدهی و زنده نگاهش داری. ببینی که معشوق می‌رود ولی تک تک جزییات او جلوی چشمانت باشد: عکس‌العملش در مقابل اتفاقات مختلف، نحوه صحبت کردنش، حس و حالش از روی کارهایی که انجام می‌دهد، لحن حرف زدنش، ساعت خوابیدن و بیدار شدنش، رنگ لباس و بوی عطر دلخواه و طعم غذای مورد علاقه و هر آنچه تصورش را بکنی یا نکنی! عشقی که فرجامی ندارد ولی حضورش نیز از میان نمی‌رود.

فرهاد، برای من تجسم‌یافته بخشی از وجود خودم بود که فارغ از هر بدی و جفایی که از طرف مقابلش دیده هنگام نیاز و گرفتاری، تمام و کمال بخاطر عشقش تا حد توان تلاش می‌کند، اگر چه معشوق یا نمی‌فهمد یا می‌فهمد و دیگر نمی‌تواند آنقدر خالص باشد و ناب. فرهاد مرا یاد عشقی می‌اندازد که هیچگاه دو سو نداشته است؛ عشقی که تمام بنیانش از یک طرف سیراب شده است؛ عشقی که از جایی به بعد خودش مهم شده و خاطراتش، بدون معشوق!

فرهاد تجسم فردیست که پیشه‌اش را عاشقی قرار داده، بی‌منت، بی‌مزد، و مگر کسی پیشه‌اش را بخاطر جفای دیگران به راحتی تغییر می‌دهد؟ آنکه عاشق است همیشه به معشوقش وفادار می‌ماند حتی اگر خود معشوق از وجودش آگاه نباشد. و این عشق به تنهایی ، برای خودش ارزش دارد، بخاطر همه حس و حال‌های خوبی که به عاشق می‌دهد، بخاطر همه انرژی‌ای که برای ادامه مسیر به تن رنجور و تنهای عاشق تزریق می‌کند، بخاطر همه انگیزه‌های بی‌بدیلی که برای عاشق به همراه می‌آورد و دیگران از دیدنش حیرت می‌کنند، عشق به تنهایی ارزش دارد و کسی جز آنکه با همه وجودش آن را چشیده است این ارزش را درک نمی‌کند.

و موسیقی فیلم… دیوانه‌کننده است، پر از حس ناب، پر از شور و متناسب با همه فراز و فرودهای فیلم. لوکیشن فیلمبرداری رشت است جایی که برای من مثال خود بهشت است، سبز، آرام، زیبا. این فیلم همه چیزش به هم می‌آید، مرا خوشحال می‌کند و در عین حال محزون.

من همگام با فرهاد تک تک فریم‌های این فیلم را با همه وجودم زندگی کرده‌ام!

فرصتی دست داد، دیدنش را در لیست برنامه‌هایتان بگذارید. به شدت توصیه می‌شود، مخصوصا اگر حس ناب عاشقی را تجربه کرده‌اید.

 

فیلمی از صفی یزدانیان

 

خاکسترنشین

من یک روز گرم تابستان، دقیقا یک روز سیزده مرداد، حدود ساعت سه و ربع کم بعد از ظهر عاشق شدم!

«عاشقانه‎‌ها»

صبح

زن، آشفته از آوار مصیبتی که در عرض چند ساعت بی‌هوا بر سرش خراب شده مقابل شوهرش می‌ایستد، با خشم و فغان لباس از تن در می‌آورد و اندامش را نشان می‌دهد: «به خاطر اینا اونو به من ترجیح دادی؟ تو عشق زندگیمو ازم گرفتی، هر کسی تو زندگیش عاشق کسیه، تو با اون عشق لعنتیت پسرمو، تنها عشق زندگیمو ازم گرفتی…»

در صحنه پایانی فیلم، مرد را می‌بینیم، تنها و تکیده، در لباسی غریب و در کشوری بیگانه، وارد اتاقی می‌شود که دیوارش را عکس سه نفره‌ای به تمامی پوشانده: خودش، پسرش و زنی که عشق جنون‌آمیزش همه زندگی مرد را به باد داده است.

وقتی فیلم را دیدم که طوفان یک عشق آتشین کاملا جسمانی و البته تا حدودی روحانی(!) را پشت سر گذاشته بودم. عین یک خودآزار در به در دیدن این سبک فیلم‌ها نصف شب توی اتاقم با یک لیوان نوشیدنی شدیدا الکلی و بعدش گیراندن یک سیگار و بیهوش شدن بودم. این فیلم لعنتی از آن دسته‌ای بود که حسابی حس زجرکش کردن خودم را ارضا کرد. خودم را یا جای جرمی آیرونز می‌گذاشتم یا جای روپرت گریوز، در حالی که عمیقا دوست داشتم جای ژولیت بینوش باشم و با همان شور و اشتیاقی که در بغل آیرونز گم می‌شدم هم زمان از کنار پیکر درهم‌شکسته گریوز رد شوم! اما در واقعیت من مخلوطی بودم از آیرونز روحا فروپاشیده و گریوز مرحوم‌شده درهم‌شکسته.

به نظرم کشش دیوانه‌واری که بین آیرونز و بینوش بود فراتر از عشق بود، به خاطر با هم بودن هر سد و مانع مادی و معنوی را درهم می‌شکستند. در آن دورانی که من در حال گذراندن نقاهت حماقت‌بار شکست عشقی‌ام بودم تماشای این تلاش خستگی‌ناپذیر و رد کردن آن مرزهای اخلاقی و فیزیکی برای به هم رسیدن، مرهمی بود بر زخم دلم. حالا که کلی سال از آن موقع می‌گذرد و مفهوم عشق چند بار در ذهنم عوض شده باز هم وقتی یاد فیلم می‌افتم قلبم تندتر می‌زند، نه به خاطر بیاد آوردن ماجرای عشق ناکام خودم، بلکه به خاطر آن حرارت بالا و خواستن سیری‌ناپذیری که در فیلم موج می‌زد و هیچ چیز مانعش نبود و جز با مرگ درمان نشد.

فیلمی از  لویی مال

معمولی شگفت‌انگیز

من یک روز گرم تابستان، دقیقا یک روز سیزده مرداد، حدود ساعت سه و ربع کم بعد از ظهر عاشق شدم!

«عاشقانه‎‌ها»

سپیده‌دم

من حدود بیست ساله بودم که فیلم «آملی» را دیدم. یک شب در خوابگاهی حدود هزارکیلومتر دورتر از خانه که به شدت غمگین بودم اولین بار فیلم را دیدم. داستان فیلم داستان دختر معمولی و تنهایی است که به واسطه‌ی یک آلبوم عکس، با پسری آشنا می‌شود و سعی می‌کند تا پسر را پیدا کند و عشق خود را به او ابراز نماید. در راه پیدا کردن پسر، از خلاقیتش بسیار استفاده می‌کند و یک ماجرای معمولی را تبدیل به یک عاشقانه‌ی هیجان‌انگیز می‌کند. دختر بسیار مهربان است و برای حل مشکلات دوستانش تلاش می‌کند.

من هم در آن شبِ خاص، با دختر همذات‌پنداری کردم و با خودم قرار گذاشتم همچنان مهربان بمانم و اگر مورد عاطفی برایم پیش آمد و من دوستش داشتم برایش تلاش کنم. حتی آن قدر گشتم (آن روزها یافتن موسیقی فیلم بسیار سخت بود و اینترنت این گونه در دسترس نبود) تا موسیقی فیلم را پیدا کردم و آن را زنگ موبایلم گذاشتم. موهایم فرفری بود و دلخور بودم که چرا موهایم صاف نیست و نمی‌توانم از نظر ظاهری شبیه دختر داستان باشم.

زیبایی و شگفت‌انگیز بودن این عشق برای من، در تلاش دختر و معمولی بودن آدم‌های درگیر داستان بود.

 فیلمی از  ژان پیر ژونه

می‌شود فاش همه آنچه میان من و توست

من یک روز گرم تابستان، دقیقا یک روز سیزده مرداد، حدود ساعت سه و ربع کم بعد از ظهر عاشق شدم!

«عاشقانه‎‌ها»

سحرگاه

دقیق یادم نمیاد اولین بار کی این فیلم رو دیدم. من از اون آدم‌ها نیستم که یک فیلم رو بارها و بارها ببینم، برعکس کتاب که حتی شده پونزده بار یک کتاب رو خوندم. اما این فیلم جزو معدود فیلم‌هایی بوده که بارها و بارها دیدمش. نمی‌دونم چندبار. ولی با این فیلم عاشق شدم. نگران شدم. خوشحال شدم. خندیدم و حتی گشنه‌م شد. البته باید بگم مخصوصاً گشنه‌م شد.

از دید من این فیلم عاشقانه‌ترین فیلمیه که می‌تونست ساخته بشه و چقدر برای من اوایل عجیب بود که هیچ‌کس این فیلم رو ندیده بود. من فکر می‌کردم فیلم محبوب من باید جهانی شده باشه، اما نشده بود. حتی توی کشور خودش هم معروف نبود. اما دیگه عادت کردم. آخ از هنرپیشه‌های فیلم که چقدر دوستشون دارم، تک تکشون رو.

«ماهی‌ها عاشق می‌شوند» فقط یک فیلم نیست، یک‌جور تاتر هم هست انگاری، یک‌جور شعبده. عشقی که در تک تک تار و پودهای فیلم تنیده شده و عیان است. نیاز به دقت نیست. نیاز به گوش دادن نیست. برعکس همه‌ی فیلم‌های عاشقانه که عشق از نگاه عشاق سرریز می‌کنه اینجا عشق از نگاه نکردن عشاق همین جور بیرون می‌ریزه. نگاه نمی‌کنن. تو چشم هم نگاه نمی‌کنن. اصلاً به هم نگاه نمی‌کنن. از همین نگاه نکردنشون، از همین رد کردنشون، از همین اخم و تخم و سکوت و قایم شدنشون عشق می‌ریزه. انقدر شدید که دیگه برات مهم نیست توی مزه‌ی غذاها چقدر عشق خوابیده. توی سینی چقدر عشق خودنمایی می‌کنه. و حتی توی نگاه‌ها چقدر عشق هست وقتی دلت ضعف همین نگاه نکردن‌شونه.

 

فیلمی از علی رفیعی

عاشقانه‌ها

من یک روز گرم تابستان، دقیقا یک روز سیزده مرداد، حدود ساعت سه و ربع کم بعد از ظهر عاشق شدم!

حتما به خاطر آوردین، دایی جان ناپلئون، ایرج پزشک‌زاد.

تصمیم گرفتیم از شنبه هفتم تا جمعه سیزدهم مرداد رو در وبلاگ آرامگاه زنان رقصنده هفته عشق اعلام کنیم. اول فکر کردیم کتاب معرفی کنیم، بعد به موسیقی فکر کردیم و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که فیلم‌های عاشقانه‌ای رو که دیدیم معرفی کنیم و امیدوار باشیم شاید سیزده مرداد جای خودش رو در میان مناسبت‌های ایرانی، به جای هر مناسبت دیگه‌ای که مرتبط با عشقه باز کنه.

خوشحال میشیم اگه شما هم عاشقانه‌ترین فیلمی رو که دیدین به ما معرفی کنین.

با ما باشین.